Η θεωρία του Dow Ο αρχισυντάκτης της Wall Street Journal Charles Dow θεωρείται ο "πατέρας" της τεχνικής ανάλυσης. Ήταν ο πρώτος άνθρωπος που σκέφτηκε να πάρει μια ομάδα μετοχών και να φτιάξει ένα δείκτη (βιομηχανικός δείκτης Dow Jones) που συλλογικά να εκφράζει την κίνηση των μετοχών που απαρτίζουν το δείκτη και συνεπώς να αποτελεί ένα βαρόμετρο της γενικότερης κατεύθυνσης της αγοράς. Στις 3 Ιουλίου του 1884 παρουσίασε τον πρώτο μετοχικό δείκτη αγοράς έχοντας συνθέσει τις τιμές κλεισιμάτων έντεκα μετοχών. Ο Dow πίστευε ότι αυτές οι έντεκα μετοχές παρείχαν μια καλή ένδειξη της οικονομικής υγείας της χώρας. Το 1897 ο Dow όρισε ότι αυτή η υγεία θα παρουσιαζόταν καλύτερα από δύο ξεχωριστούς δείκτες και έτσι δημιούργησε έναν βιομηχανικό δείκτη 12 μετοχών και έναν σιδηροδρομικό δείκτη 20 μετοχών. Από το 1928 ο βιομηχανικός δείκτης μεγάλωσε και περιέχει πλέον 30 μετοχές, στην μορφή που βρίσκεται και σήμερα. Ο Charles Η. Dow ουδέποτε δημοσίευσε τη "θεωρία" που θεμελίωσε. Μάλλον εκείνη αναπτύχθηκε από το έργο του σχετικά με τους δείκτες της αγοράς μετοχών, οι οποίοι αποτελούσαν μαθηματικούς μέσους όρους ενός προσεκτικά επιλεγμένου "καλαθιού" μετοχών, τους διάσημους σήμερα Δείκτες Dow Jones. Άφησε άλλους να συντάξουν τη "θεωρία" του από τα πολυπληθή διάσπαρτα γραπτά του περί των δεικτών, ένα σύνολο δηλαδή αξιωμάτων που δρουν ως υποστύλωμα της σύγχρονης τεχνικής ανάλυσης. Κάποια από τα αξιώματα παρουσιάζονται παρακάτω.
Τεχνική Ανάλυση και Επιλογή Μετοχών Οι δείκτες προεξοφλούν τα πάντα εκτός από τις "θεομηνίες" Οι δείκτες κατά τον Dow προεξοφλούν τα πάντα. Η ιδέα ότι οι αγορές αντανακλούν κάθε δυνατό γνωστό παράγοντα που επηρεάζει την προσφορά και την ζήτηση είναι ένα από τα βασικά επιχειρήματα της τεχνικής θεωρίας. Από την στιγμή που οι αγορές δεν μπορούν να ανταπεξέλθουν σε γεγονότα όπως οι σεισμοί και διάφορες άλλες φυσικές καταστροφές, αυτές γρήγορα προεξοφλούν τέτοια συμβάντα και σχεδόν αμέσως προσαρμόζουν την επίδρασή τους σε μεταβολή των τιμών.
Τα τρία είδη τάσεων της αγοράς Ο Dow θεωρούσε ότι η τάση αποτελείτε από τρία μέρη, την κυρία, την δευτερεύουσα και την βραχυπρόθεσμη που τα συνέκρινε με την παλίρροια τα κύματα και τον παφλασμό της θάλασσας. - Οι κύριες (major ή primary) τάσεις που διαρκούν για πάνω από ένα έτος και αρκετές φορές για πολλά έτη. - Οι δευτερεύουσες ή ενδιάμεσες (secondary ή intermediate) διορθώσεις μπορεί να διατηρηθούν για αρκετές εβδομάδες έως αρκετούς μήνες. Καλούνται, επίσης, "διορθώσεις" επειδή θεωρούνται διακοπές της κύριας τάσης. Μπορεί να υποχωρήσουν κατά το ένα ή τα δύο τρίτα μιας τάσης, μόνο προσωρινά, όμως. Τελικά επιβάλλεται ξανά η μακροχρόνια τάση. - Οι βραχυπρόθεσμες (minor) διορθώσεις διαρκούν από μία έως αρκετές εβδομάδες και ίσως παρουσιαστούν δύο ή τρεις από αυτές στα πλαίσια μιας ενδιάμεσης τάσης.
Οι κύριες τάσεις ακολουθούν τρία στάδια Ο Dow επικέντρωσε την προσοχή του στις κύριες τάσεις, οι οποίες καταλάβαινε ότι συνήθως εξελίσσεται σε τρεις ξεχωριστές φάσεις. Τη φάση της συσσώρευσης, τη φάση της συμμετοχής του κοινού και τη φάση της διανομής. - Κατά τη διάρκεια του σταδίου της "συσσώρευσης" (accumulation), όπου τα επίπεδα των τιμών είναι σχετικά χαμηλά, οι ενημερωμένοι επενδυτές αγοράζουν ή "συσσωρεύουν" θέσεις. - Καθώς όλο και περισσότεροι αγοραστές αρχίζουν να αγοράζουν, οι τιμές αυξάνονται ραγδαία. Αυτό είναι το δεύτερο στάδιο, το αποκαλούμενο «υπόδειγμα της ανοδικής αγοράς» (bull market model). Αργά ή γρήγορα σημειώνεται αγοραστικός οργασμός, όπου τα "ρετάλια" (οι μετοχές χαμηλής ποιότητας) μπλέκονται στον ενθουσιασμό μαζί με τα χρεόγραφα υψηλότερης ποιότητας. Μέχρι εκείνη τη στιγμή είναι πιθανόν η αγορά να σημειώνει άνοδο επί χρόνια. - Ξαφνικά οι τιμές δίνουν την εντύπωση ότι βρίσκονται σε αδικαιολόγητα υψηλά επίπεδα και γενικά, ότι η αγορά είναι υπερτιμημένη. Όταν στην αρχή οι πιο οξυδερκείς επενδυτές και στη συνέχεια άλλοι, λιγότερο επιτήδειοι, κάτοχοι χρεογράφων αρχίσουν να πωλούν σε όλο και μεγαλύτερες ποσότητες, έχει ξεκινήσει το τρίτο στάδιο, το αποκαλούμενο στάδιο της "καθοδικής αγοράς" (bear market) ή "διάθεσης" (distribution). Οι "αγοραστικοί" "διανέμουν" τα χαρτοφυλάκια τους σε όσους είναι διατεθειμένοι να αγοράσουν.
Οι δείκτες πρέπει να αλληλοεπιβεβαιώνονται Παρόλο που ο Dow αναφερόταν στους Σιδηροδρομικούς και Βιομηχανικούς δείκτες, έθιγε τις ευρύτερες και κατά πολύ σπουδαιότερες αρχές της επιβεβαίωσης και της απόκλισης. Στα πλαίσια της τεχνικής ανάλυσης, κανένας δείκτης δεν μπορεί να θεωρηθεί ως το αποκλειστικό προειδοποιητικό σήμα οι δείκτες πρέπει να αλληλοεπιβεβαιώνονται ώστε να θεωρηθεί έγκυρο το προειδοποιητικό σήμα για αγορά ή πώληση.
Ο όγκος πρέπει να επιβεβαιώνει την τάση Με τον καιρό ο Dow συνειδητοποίησε ότι οι μεταβολές της κατεύθυνσης μιας κύριας τάσης συνοδεύονταν σχεδόν πάντα από μεγάλο ή αυξανόμενο όγκο συναλλαγών. Μπορεί να λεχθεί απλά ότι, ο όγκος συναλλαγών θα πρέπει να επεκτείνεται ή να αυξάνει προς την κατεύθυνση των κύριων τάσεων. Οι ανοδικές κινήσεις μπορούσαν να θεωρηθούν ως τμήμα μιας τάσης, εφόσον ταυτόχρονα παρατηρούνταν και μεγάλος όγκος συναλλαγών. Αντιστρόφως, η ύπαρξη μεγάλου όγκου κατά τη διάρκεια καθοδικών κινήσεων αποτελούσε ένδειξη πτωτικής τάσης. Ο Dow θεωρούσε ότι ο όγκος συναλλαγών είναι δευτερεύων δείκτης. Είχε βασίσει τα σήματα αγοράς και πώλησης αποκλειστικά σε κλεισίματα τιμών μετοχών.
Οι τάσεις θα εξακολουθήσουν να υφίστανται, ώσπου να υπάρξει κάποια σαφής ένδειξη αντιστροφής Ένας αριθμός τεχνικών εργαλείων είναι διαθέσιμος στους συναλλασσόμενους για να τους βοηθήσει στον δύσκολο στόχο της ανεύρεσης των σημείων αντιστροφής, συμπεριλαμβανομένου της μελέτης των επιπέδων στήριξης και αντίστασης, των μοντέλων τιμών, των γραμμών τάσεως και των κινητών μέσων όρων. Μερικοί δείκτες μπορούν να παρέχουν ακόμα νωρίτερα σήματα ειδοποίησης απώλειας του momentum.
- Κριτική στη θεωρία του Dow Η θεωρία του Dow δρα ως το θεωρητικό υπόβαθρο της τεχνικής ανάλυσης. Παρόλα αυτά, η θεωρία έχει δεχτεί επικρίσεις, εκ των οποίων η σπουδαιότερη είναι ότι δεν επιτρέπει στον μεσοπρόθεσμο συναλλασσόμενο να επωφελείται από τις μεταβολές των τιμών. Αυτό είναι κατά κύριο λόγο αληθές. Κατά μέσο όρο, το 20% με 25% μιας κίνησης έχει ολοκληρωθεί προτού εκείνος που παρακολουθεί την τάση αντιληφθεί το σήμα. Και τότε ίσως είναι πολύ αργά για να εκμεταλλευτεί την κίνηση των τιμών. Από την άλλη, η θεωρία του Dow δεν είχε ποτέ την πρόθεση να ωφελήσει τον βραχυχρόνιο ή μεσοπρόθεσμο συναλλασσόμενο. Μάλλον είχε σκοπό να εξυπηρετήσει τα συμφέροντα του μακροχρόνιου επενδυτή. Ωστόσο, κάποιοι συναλλασσόμενοι έχουν εκπονήσει μεθόδους οι οποίες τους δίνουν τη δυνατότητα να αντιληφθούν ένα αρκετά σημαντικό μέρος των μεσοπρόθεσμων κινήσεων. Ένα άλλο σημείο που επιδέχεται επίκριση είναι ότι δεν μπορεί κανείς να συναλλαχθεί με μέσους όρους. Αυτό, βέβαια, είναι πλέον δυνατό, μέσω των options και των προθεσμιακών συμβολαίων που βασίζονται σε μέσους όρους και δείκτες. Αναμφίβολα, η θεωρία του Dow δεν είναι αλάνθαστη. Όμως καμία θεωρία, κανένα σύστημα, καμία προσέγγιση δεν είναι. Το ίδιο ισχύει και για την τεχνική ανάλυση.
Η θεωρία των κυμάτων Εlliott
Ο Elliott έχει σε μεγάλο βαθμό επηρεαστεί από την θεωρία του Dow, που έχει πολλά κοινά με την θεωρία κυμάτων. Υπάρχουν τρεις σημαντικοί τομείς στην θεωρία των κυμάτων - η μορφή, η σχέση και ο χρόνος - με αυτή τη σειρά σπουδαιότητας. Η μορφή αναφέρεται στα πρότυπα των κυμάτων ή στους σχηματισμούς που αποτελούν τα πιο γνωστά στοιχεία της θεωρίας. Η ανάλυση της σχέσης είναι χρήσιμη στο να καθορίσει πρότυπα σημεία και αντικειμενικές τιμές με το να μετρήσει τις σχέσεις μεταξύ διαφορετικών κυμάτων. Τέλος οι σχέσεις του χρόνου που ενώ υπάρχουν και μπορούν να χρησιμοποιηθούν για επιβεβαίωση των μορφών και των σχέσεων των κυμάτων, δεν θεωρούνται όμως μερικούς οπαδούς του Elliott αρκετά αξιόπιστες στην πρόβλεψη της αγοράς. Η θεωρία των κυμάτων αρχικά εφαρμόστηκε στους μεγάλους δείκτες της αγοράς, ιδιαίτερα στον Dow Jones Industrial Average. Στην πιο βασική φόρμα του, η θεωρία αναφέρει ότι η αγορά ακολουθεί έναν επαναλαμβανόμενο ρυθμό πέντε κυμάτων προώθησης ακολουθούμενο από τρία κύματα οπισθοχώρησης. Αν μετρήσει κανείς τα κύματα θα παρατηρήσει ότι ένας ολόκληρος κύκλος περιλαμβάνει οκτώ κύματα. Σε μια ανοδική κίνηση, το 1 κύμα, το 3 και το 5 ονομάζονται «κινητήρια» και είναι ανοδικά κύματα, ενώ τα κύματα 2 και 4 είναι πτωτικά και ονομάζονται «διορθωτικά» αφού διορθώνουν την κίνηση των κυμάτων 1 και 3. Μετά την ολοκλήρωση των 5 κυμάτων η ανοδική κίνηση έχει ολοκληρωθεί και ξεκινάει η διορθωτική των 3 κυμάτων που αναγνωρίζονται με τα γράμματα a, b, c.
Κάθε κύμα υποδιαιρείται σε κύματα μικρότερου βαθμού, τα οποία με την σειρά τους, μπορούν και αυτά να υποδιαιρεθούν σε κύματα ακόμα πιο μικρού βαθμού. Επίσης ως επακόλουθο, κάθε κύμα είναι κομμάτι κύματος ενός μεγαλύτερου βαθμού. Τα μεγάλα κύματα 1 και 2 μπορούν να υποδιαιρεθούν σε οκτώ μικρότερα κύματα, τα οποία με την σειρά τους μπορούν να υποδιαιρεθούν και αυτά σε 34 ακόμα πιο μικρά κύματα. Τα δύο μεγαλύτερα κύματα είναι μόνο τα δύο πρώτα ενός μεγαλύτερου ανοδικού σχηματισμού πέντε κυμάτων. Τα 34 κύματα με την σειρά τους υποδιαιρούνται σε ακόμα μικρότερου βαθμού σχηματισμούς των 144 κυμάτων. Τα νούμερα που παρουσιάστηκαν μέχρι στιγμής, 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55, 89, 144 κ.ο.κ. δεν είναι τυχαίοι αριθμοί. Είναι μέρος των αριθμών αλληλουχίας κατά Fibonacci, που αποτελεί την μαθηματική βάση της θεωρίας του Elliott.
Σύνδεση μεταξύ των κυμάτων του Elliott και της θεωρίας του Dow Από την παραπάνω παρουσίαση φαίνεται ξεκάθαρα ότι η ιδέα του Elliott για τρία κύρια κύματα με δύο ενδιάμεσες διορθώσεις ταιριάζει πολύ όμορφα με την θεωρία του Dow. Ενώ ο Elliott χωρίς καμία αμφιβολία επηρεάστηκε από την ανάλυση του Dow, είναι επίσης φανερό ότι ο Elliott πίστευε ότι προχώρησε παρακάτω την θεωρία του Dow και μάλιστα ότι την βελτίωσε. Είναι ενδιαφέρον να σημειώσει κανείς την επιρροή της θάλασσας κατά τον σχηματισμό των θεωριών των δύο ανδρών. Ο Dow συνέκρινε την κύρια, ενδιάμεση και μικρή τάση σε μια αγορά με την παλίρροια, τα μεγάλα κύματα και τα μικρότερα κύματα των ωκεανών. Ο Elliott αναφέρθηκε σε άμπωτες και παλίρροιες κατά την συγγραφή του και ονόμασε την θεωρία του «αρχή του κύματος»
Τα νούμερα του Fibonacci ως βάση της αρχής των κυμάτων Ο Elliott θεωρεί ότι η μαθηματική βάση για την αρχή των κυμάτων του είναι η αλληλουχία αριθμών που ανακαλύφθηκαν από τον Leonardo Fibonacci τον 13ο αιώνα. Αυτή η αλληλουχία αριθμών έχει καταξιωθεί όπως και αυτός που την ανακάλυψε και πλέον όλοι αναφέρονται σε αυτή ως «οι αριθμοί Fibonacci». Η συχνότητα αριθμών είναι η ακόλουθη: 1, 2, 3, 5, 8, 13, 21, 34, 55, 89, 144 και συνεχίζει ως το άπειρο. Η αλληλουχία αυτή περιέχει έναν αριθμό από ενδιαφέροντες ιδιότητες: - Το άθροισμα δύο οποιονδήποτε αριθμών ισούται με τον αμέσως επόμενο υψηλότερο αριθμό. Για παράδειγμα, 3 και 5 ισούται με 8, 5 και 8 ισούται με 13 κ.ο.κ. - Η σχέση του κάθε αριθμού με τον αμέσως επόμενο υψηλότερο αριθμό προσεγγίζει το 0,618, μετά από τους πρώτους τέσσερις αριθμούς. Για παράδειγμα 1/1 είναι ίσο με 1,00, 1/2 είναι ίσο με 0,50, 2/3 είναι ίσο με 0,67, 3/5 είναι ίσο με 0,60, 5/8 είναι ίσο με 0,625, 8/13 είναι ίσο με 0,615, 13/21 είναι ίσο με 0,619 κ.ο.κ. Μπορεί να παρατηρήσει κανείς πως αυτές οι σχέσεις κυμαίνονται πάνω και κάτω από το 0,618 σε όλο και μικρότερο εύρος. - Η σχέση του κάθε αριθμού με τον αμέσως προηγούμενο χαμηλότερο αριθμό είναι περίπου 1,618 ή το αντίστροφο του 0,618. Για παράδειγμα 13/8 είναι ίσο με 1,625, 21/13 είναι ίσο με 1,615, 34/21 είναι ίσο με 1,619. Όσο υψηλότεροι γίνονται οι αριθμοί, τόσο εγγύτερα πλησιάζουν προς τις αξίες των 0,618 και 1,618. - Η σχέση εναλλακτικών αριθμών προσεγγίζουν το 2,618 ή το αντίστροφό του 0,382. Για παράδειγμα 13/34 είναι ίσο με 0 ,382, 34/13 είναι ίσο με 2,615.
ΧΑΡΙΣΗΣ ΗΛΙΑΣ
_________________ Μόνον εκείνοι που έρπουν δεν πέφτουν ποτέ. ΔΗΜΟΣΘΕΝΗΣ
|